OTiZM ve DEHB

Otizm, insanların dünyayı deneyimleme, bilgiyi işleme ve sosyal olarak etkileşim kurma biçimlerini şekillendiren yaşam boyu süren nörogelişimsel bir farklılıktır.

Bazi belirtilerini şunlardır:

• Rutinlerin güven verici dünyası: Aynı kahveyi aynı bardaktan içmek, her sabah aynı rotayı tercih etmek ya da iş yerinde masanın üzerindeki eşyaların hep aynı sırada durmasını istemek.
   
• Derin ilgi alanları: Bir film serisini defalarca izlemek, trenler veya tarihi dönemler hakkında saatlerce konuşabilmek ya da detaylara olağanüstü bir dikkat göstermek.
   
• Duyusal hassasiyetler: Floresan ışığının gözleri rahatsız etmesi, parfüm kokusuyla baş ağrısı yaşamak ya da kalabalık bir ortamda gelen seslerin adeta beynin içinde çarpışıyor gibi hissedilmesi.
   
• Sosyal ipuçlarını farklı algılama: İnsanların “kibarca” artık gitmek istediklerini söylemek yerine ipuçları vermesini fark etmemek, ya da mecazları, imaları kelimesi kelimesine anlamak.
   

Birçok otistik yetişkin, farklılıklarını gizleyerek “maskeler” ve topluma uyum sağlamaya çalışır. Ancak bu oldukça yorucu olabilir ve zamanla tükenmişliğe yol açabilir. Yetişkinlerde otizm, bir yetersizlik değil; farklı bir düşünme, hissetme ve algılama biçimidir.

👉 Yetişkinlerde otizmin semptomlarını daha detaylı örneklerle öğrenmek için Instagram sayfamı ziyaret edebilirsiniz.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), yalnızca çocuklukta değil, yetişkinlikte de devam eden bir nörogelişimsel farklılıktır. Yetişkinlerde DEHB; dikkat, zaman yönetimi, planlama ve duygusal düzenleme alanlarında kendini gösterebilir.

Bazi belirtilerini şunlardır:

• Zaman körlüğü: “Sadece yarım saat sürecek” diye düşünülen bir işin saatler alması, randevulara geç kalma ya da zamanın nasıl geçtiğini fark edememe.
   
• Dikkat dağınıklığı: Bir işe odaklanırken aniden başka bir fikrin, telefon bildirimlerinin veya seslerin dikkati kolayca dağıtması.
   
• Erteleme ve başlayamama: Yapılacak işler gözde büyür, başlamak zor gelir. Ancak son dakikada baskı altında olağanüstü performans gösterebilmek.
   
• Aşırı odaklanma (hyperfocus): İlgi çekici bir konuya saatlerce yoğunlaşmak, yemeği, uykuyu veya zamanı unutmak.
   
• Duygusal iniş çıkışlar: Küçük bir eleştiriden çok fazla etkilenmek, ani öfke patlamaları veya yoğun heyecan yaşamak.
   
• Organizasyon zorlukları: Masada biriken kağıtlar, yapılacaklar listelerinin yarım kalması veya sürekli yeni bir yöntem arayışı.
   

Birçok yetişkin, DEHB belirtilerini “tembellik” ya da “düzensizlik” olarak yorumlar ve uzun süre tanı alamaz. Oysa DEHB, doğru stratejilerle yönetildiğinde yaratıcılığı, hızlı problem çözme becerisini ve enerjiyi besleyen güçlü bir farklılıktır.

👉 Yetişkinlerde DEHB belirtileri ve semptomlarını detaylı örneklerle öğrenmek için Instagram sayfamı ziyaret edebilirsiniz.

AuDHD, otizm ve DEHB özelliklerinin bir arada görüldüğü bir nörogelişimsel farklılıktır. Yetişkinlerde AuDHD, hem otizmin düzen, duyusal hassasiyet ve sosyal farklılıklarını hem de DEHB’nin dikkat dağınıklığı, zaman körlüğü ve duygusal iniş çıkışlarını aynı anda içerebilir. Bu durum, hem güçlü yanları hem de zorlukları beraberinde getirir. 

Bazi belirtilerini şunlardır:

• Rutin ve esneklik çatışması: Bir yandan günlük yaşamın belirli bir düzende olmasını istemek, diğer yandan aynı anda birden fazla fikre atlayıp planları değiştirme eğilimi.
   
• Aşırı odaklanma ve dikkat kaybı: İlgi çekici bir konuya saatlerce yoğunlaşırken günlük basit işleri tamamlamada zorlanmak.
   
• Duyusal hassasiyetler ve dağınıklık: Gürültü, ışık ya da dokuların rahatsız etmesiyle aynı anda masada biriken işleri toparlamanın zorluğu.
   
• Duygusal yoğunluk: Küçük bir olayın bile yoğun stres, öfke veya kaygı yaratması; aynı zamanda empati kapasitesinin çok güçlü olması.
   
• Maskelenme ve tükenmişlik: Hem otistik farklılıkları hem de DEHB kaynaklı davranışları gizlemeye çalışmak, bunun sonucunda aşırı yorgunluk ve tükenmişlik yaşamak.
   
• İlişkilerde ikilik: Sosyal ipuçlarını kaçırma ile fazla konuşma arasında gidip gelmek; hem anlaşılmama hem de yanlış anlaşılma riskinin artması.
   

Birçok yetişkin, AuDHD belirtilerini hayatının farklı dönemlerinde parçalı olarak fark eder. Oysa bu birleşim, hem otizmin detaycılığını hem de DEHB’nin yaratıcılığını içinde barındıran benzersiz bir düşünme ve hissetme biçimidir. 

👉 Yetişkinlerde AuDHD belirtileri ve semptomlarını detaylı örneklerle öğrenmek için Instagram sayfamı ziyaret edebilirsiniz.